Hypericum perforatum Sarı Kantaron uzun yıllardan beri dünyada en çok bilinen ve kullanılan tıbbi bir bitkidir. Anglo-sakson halk tıbbında İngilizce ‘’ St. John’s Wort’’, Almanca ‘’ Johanniskraut’’ adlarıyla ve Türkiye’de ise ‘’ Sarı kantaron, yaraotu, binbirdelik otu, kılıçotu,  kanotu, mayasılotu, koyunkıran, batof’’ isimleriyle bilinmektedir. Birçok ülkede bazı türleri yerel halk tarafından farklı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Farklı türler yüzyıllardan beri halk ilacı olarak sinir hastalıkları, siyatik, eklem iltihabı, adet krampları, bazı cilt hastalıklarının tedavisi ve mide rahatsızlıklardan kaynaklanan ağrıların giderilmesinde kullanılmaktadır. Sarı kantaron 1990’lardan beri klinik ve laboratuar şartlarında yoğun olarak çalışılmaktadır. Antioksidan ve yara iyileştirici olmasının yanı sıra özellikle depresyon tedavisinde kullanılan bu bitkinin en az tirisiklik antidepresanlar kadar etkin olduğu bildirilmektedir.

Dünyanın farklı coğrafyalarında, ekvator kuşağından kuzeyde İskandinav ülkelerine kadar yayılış gösteren 482 Hypericum türü bulunmaktadır. Ülkemizde bulunan 96 türün 46’sı endemiktir. Sarı kantaron Asya, Batı Avrupa ve Kuzey Afrika’da doğal olarak dağılım gösterirken, ülkemizde Karadeniz, Marmara, Ege, Orta ve Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz Bölgelerinde yetişmektedir. Türkiye’de Hypericum perforatum dışında diğer yaygın türler H. trigqetrifolium, H. calycinum, H. empetrifolium, H. scabrum ve H. tedrapetum’dir.

Sarı kantaron yağ verimi düşük bir bitki olduğu için genellikle maserasyon yöntemiyle yağı elde edilmektedir. Ancak çiçeklerinden elde edilen esansiyel yağları da piyasada bulunmaktadır. Sarı kantaronun çiçeklerinden elde edilen esansiyel yağlarda dodekanol, viridiflorol, spatulenol, karotol ve tetradekanol’ün fazla olduğu bildirilmiştir. Bitkinin farmokolojik etkilerinin daha çok yapısındaki amentoflavon, hiperforin ve hiperisinden kaynaklandığı belirtilmektedir. Bu maddeler bitkiye antiinflamatuar, antiviral ve antibakteriyel özellikler kazandırmaktadır.

Kaynaklar:

• Akgöz Y. Türkiye florasına ait Hypericum L. cinsinin tehlike kategorileri ve bulunan yeni türleri.  Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2013, s. 18(1-2): 62-69.
• Çırak C , Kurt D. Önemli tıbbi bitkiler olarak Hypericum türleri ve kullanım alanları. Anadolu, 2014, s. 24(1): 38-52.
• Altan A, Damlar İ, Aras MH , Alpaslan C. Effect of St. John’s Wort (Hypericum Perforatum)  on wound healing.  Archives Medical Review Journal, 2015, s. 24(4): 578-591.
• Aksu Ö , Altınterim B. Kantaron otu (Hypericum perforatum) ve hiperisin. Bilim ve Gençlik Dergisi, 2015, s. 3(1): 58-64.